باور مردم و ریشه فرهنگی تمایل مردم به خرید زمین و مسکن، سرمایهگذاری در این زمینه را ثبات و رونق میبخشد و میزان ریسکپذیری آن را برای سرمایهگذاری به حداقل میرساند.
هرگونه سرمایهگذاری در هر زمینهای با میزانی از ریسک همراه است چرا که ریسک عنصری جداییناپذیر از فرایند فعالیت اقتصادی، سرمایهگذاری و کسب سود است، بنابراین سرمایهگذاری در هر زمینهٔ اقتصادی با درصدی از ریسک همراه است.
میزان ریسک در هرگونه زمینهٔ فعالیت اقتصادی با مقوله میزان عرضه و تقاضا مرتبط است و در هر دورهای از زمان بستگی به شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، درصد میزان عرضه و تقاضا تغییر میکند و امکان کاهش میزان تقاضا در هر دورهای وجود دارد و این تغییر میتواند گاهی اوقات میزان تقاضا را به صفر برساند. بهعنوانمثال وضعیت ارزهای دیجیتال شرایط کنونی و در حال حاضر بیانگر چنین مطلبی است و نمونهای در جهت اثبات این گفته است.
سرمایهگذاری در عرصه تولید نیز با ریسکهای خاص خود همراه است. تغییر سلیقه و ذائقه مردم و همچنین پیشرفت سرسامآور صنعت و تکنولوژی و کاهش شدید عمر مد و مدلهای روز جامعه و به دنبال آن خارجشدن پر شتاب کالاها از گستره سلیقه عامل تقاضا، وضعیت سرمایهگذار را با تغییرات پرفراز و نشیبی مواجه میسازد و میدانیم که اساساً تغییر باثبات رابطه عکس دارد.
اما سؤال این است که چرا سرمایهگذاری در زمینه ملک و ساختمان و زمین ما را با کمترین خطرات مواجه میسازد؟ شاید بتوان گفت تنها ریسک فعالیت سرمایهگذاری در عرصه زمین و مسکن طولانیشدن مدتزمان رسیدن به سود مناسب است و در غیر این صورت سرمایهگذار با ریسکهای چندان جدی دیگری مواجه نخواهد شد، مشروط بر اینکه در هنگام سرمایهگذاری همه جوانب را سنجیده باشد و کلیه مؤلفهها را رعایت کرده باشد و حال به سؤال برمیگردیم که چرا سرمایهگذاری در ملک و زمین با ریسک بسیار کمتری مواجه است؟ نکتهای که میخواهم بگویم شاید کمی عجیب به نظر برسد؛ زیرا در زمینه سرمایهگذاری معمولاً افراد بیشتر با ارقام و حساب و کتاب سروکار دارند و اما این نکته چندان با اعداد و ارقام مناسبتی ندارد.
باید بتوان گفت اصلیترین دلیل پایینبودن میزان ریسک زمینه سرمایهگذاری روی زمین و ملک دارای ریشه فرهنگی است، ریشهای فرهنگی و عمیق و طولانیمدت که در اعماق ذهن هر انسان ایرانی شکلگرفته و به باور وی تبدیل شده است و این باور بهصورت ناخودآگاه بر اعمال و رفتار و افکار ایرانیان تأثیر بسیار مهم و عمیقی بر جای گذاشته است. خرید زمین و ملک در باور دیرین و کهن ذهن هر ایرانی به این نکته برمیگردد که زمین بهعنوان هویت برای هر فرد ایرانی تلقی میشود.
از دیرباز این باور رایج است که زمین برای هر فرد ایرانی هویت ایجاد میکند و در وی احساس تعلق به وجود میآورد. هر فردی بدون زمین و ملک و مسکن در هر منطقهای که باشد کاملاً غریب و معلق است و نسبت به هیچ جغرافیایی احساس تعلق ندارد؛ اما هنگامی که در هر گوشهای از جغرافیای ایران، قطعه زمینی، ملکی و یا بنایی را خریداری میکند به طور ناخودآگاه خود را متعلق به آن منطقه میداند و نسبت به آن جغرافیا تعصب مییابد و در واقع خود را شهروند آن منطقه میداند. زیرا ملک و یا زمین خریداری شده برای هر فردی امنیت روانی به همراه دارد. تا وقتی که فرد یک سرپناهی برای خود نداشته باشد خود را معلق و آواره در یک گستره جغرافیایی وسیع میداند؛ اما بهمحض خرید حتی یک متر زمین در یک منطقه خود را از اهالی آن منطقه میداند و از معلق بودن رها میشود. فردی که تابهحال بین زمین و آسمان معلق بود ازاینپس با اطمینان خاطر پاهایش بر روی زمین قرار میگیرد و زمینی که تا پیشازاین در زیر پاهای وی سست بود اینک به زمینی بسیار مقاوم و سخت و قابلاعتماد تبدیل میشود.
باتوجهبه این باور کهن و دیدگاهی که در ناخودآگاه اکثر ایرانیان ریشه دوانده و بهسادگی و در کوتاهمدت قابلتغییر نیست همیشه میل به خرید ملک، ساختمان و یا زمین وجود خواهد داشت و در این عرصه اقتصادی هیچگاه تقاضا به صفر نخواهد رسید و باتوجهبه میزان جمعیت و ورود مداوم افراد به درون اجتماع و میل به استقلال در زندگی، نیاز به مسکن باعث میشود که سرمایهگذاری در این زمینه همواره با رونق و کسب سود همراه باشد.
در پایان باید گفت زمین از دیرباز عامل اصلی هویتبخشی به افراد در ایرانزمین بوده است و بهتدریج به یک نماد و نشانه تبدیل شده است. وجود چنین باوری در اعماق ذهن ایرانیان به این نماد و نشانه باعث میشود که در ایران مقوله ملک و زمین با دیگر کشورهای جهان متفاوت باشد و این باور چنان در ذهن ایرانیان ریشه دوانده و قوت گرفته که باتوجهبه پیشرفت چشمگیر تکنولوژی و ایجادشدن زمینههای مختلف سرمایهگذاری و سودهای کوتاهمدت، همچنان این زمینه فعالیت پابرجا مانده و با رشد بالایی همراه بوده است و همواره خرید زمین در ایران بهعنوان یک نماد و سمبل دارای تفاوتی اساسی با دیگر کشورها بوده و گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی تأثیری بر این مقوله نگذاشته است و در همه ادوار، این زمینه سرمایهگذاری با رشدی محسوس همراه بوده است.